 |
|
Suriyanın ərazi bütövlüyü bizim üçün əvəzolunmazdır. Suriya hökumətinin də eyni həssaslıqla hərəkət etdiyini bilirik. Ölkədəki silahlı qrupların Suriya Müdafiə Nazirliyinin "dam"ı altında toplanaraq Suriyanın birlik və bütövlüyünə töhfə verməsi çox vacibdir.
Axar.az xəbər verir ki, bu sözləri Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan deyib.
“Federativ struktur məsələsi boş xəyaldan başqa bir şey deyil. Suriya reallığında bunun yeri yoxdur. Onlara məsləhət görürəm ki, bölgənin sabitliyinə xidmət edəcək qərarlar qəbul etsinlər. Suriyanın və bölgənin daimi sabitliyini təhdid edən və ya təhlükə altına salan heç bir təşəbbüsə icazə verməyəcəyik.
Suriya rəsmiləri tərəfindən Suriya ordusundan əlavə heç bir silahlı strukturun qəbul edilməyəcəyi elan edilib. Onlar bu istiqamətdə işlərini davam etdirirlər.
Bizim sərhəd təhlükəsizliyinə yanaşmamız da eynidir. Biz sərhədlərimizdən kənarda heç bir zorakı quruluşa icazə vermirik. Ən ağıllı variant bütün qrupların tək və bütün Suriya üçün çalışması və bu məqsədlə öz enerji və qüvvələrini səfərbər etməsidir. Biz Suriyadakı bütün qrupların təmsilçiliyinə və dialoquna üstünlük veririk”, - Ərdoğan vurğulayıb.
Qeyd edək ki, iki gündür Suriya ərazisində silahlı qruplarla hökumət qüvvələri arasında toqquşma yaşanır.
ABŞ və Ukrayna Vaşinqtonda mühüm iqtisadi saziş imzalayıblar. Bu saziş Ukraynanın təbii sərvətlərinin, o cümlədən nadir torpaq elementləri, neft və qazın satışından əldə olunan gəlirlərin birgə idarə olunan İnvestisiyaların Bərpası Fonduna yönəldilməsini nəzərdə tutur. Fondun məqsədi Ukraynanın müharibədən sonrakı bərpasına və iqtisadi inkişafına töhfə verməkdir.
Bu barədə "Bloomberg" məlumat yayıb.
Fondun yaradılması haqda razılaşmanı ABŞ Xəzinədarlığı və Ukrayna İqtisadi İnkişaf Nazirliyi də təsdiqləyib.
Müqavilə birgə investisiya fondunun yaradılmasını, iki ölkə arasında “ortaq aktivlərin, istedadların və imkanların Ukraynanın iqtisadi dirçəlişini sürətləndirə biləcəyini” təmin etmək üçün nəzərdə tutulmuş iqtisadi tərəfdaşlığı nəzərdə tutur.
“Bu saziş Rusiyaya aydın mesaj verir ki, Tramp administrasiyası azad, suveren və uzunmüddətli firavan Ukraynaya əsaslanan sülh prosesinə sadiqdir”, – ABŞ maliyyə naziri Scott Bessent bildirib.
Ukrayna İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin rəhbəri Yuliya Sviridenko sazişin əsas müddəalarını sadalayıb:
Ukrayna ərazisindəki bütün ehtiyatlar Kiyevin mülkiyyətində və nəzarətində qalır; Ukrayna və ABŞ fondu birgə idarə edəcək və heç bir tərəf həlledici səsə malik olmayacaq; sövdələşmə Ukraynaya məxsus olmaqda davam edəcək dövlət şirkətlərinin özəlləşdirmə proseslərində və ya idarə edilməsində dəyişiklikləri nəzərdə tutmur; müqavilədə Ukraynanın ABŞ qarşısında hər hansı borc öhdəliyinə dair heç bir qeyd yoxdur; fond yalnız kritik materiallar, neft və qaz sahəsində layihələr üçün yeni lisenziyalardan əldə edilən gəlirlə doldurulacaq; fondun gəlirləri və töhfələri nə ABŞ-da, nə də Ukraynada vergiyə cəlb edilməyəcək; ABŞ Ukraynaya ABŞ, Aİ və digər ölkələrdəki fond və şirkətlərdən investisiya və texnologiya cəlb etməyə kömək edəcək.
Nazirin sözlərinə görə, ilk 10 ildə fondun gəlirlərinin bölüşdürülməyəcəyi gözlənilir; yalnız Ukraynada yeni layihələrə investisiya qoymaq və ya ölkəni bərpa etmək mümkün olacaq. "Bu şərtlər daha sonra müzakirə olunacaq", - Sviridenko Facebook-da yazıb.
Aprelin 18-də Kiyev və Vaşinqton resurslarla bağlı müqavilə bağlamaq niyyəti haqqında memorandum imzalayıblar və bu memorandumda saziş üzərində işi sürətləndirmək barədə razılığa gəliblər. Bir səhifəlik sənəddə Vaşinqtonun 2022-ci ildə Ukraynada tammiqyaslı hərbi əməliyyatlar başlayandan bəri Kiyevə “əhəmiyyətli maliyyə və maddi dəstək” verdiyi, tərəflərin Ukraynada davamlı sülh və ABŞ-Ukrayna arasında daha güclü tərəfdaşlıq arzuladıqları və bu tərəfdaşlığın bir hissəsi olaraq yenidənqurma investisiya fondu yaratmaq niyyətində olduqları vurğulanırdı. Memoranduma əsasən, danışıqlar aparan qruplar saziş üzərində işi “mümkün qədər tez” imzalamaq üçün aprelin 26-dək başa çatdırmalı idilər. ABŞ Dövlət Departamenti deyir ki, Kiyevlə resurs razılaşması nizamlanma ilə bağlı deyil.
İmzalanma fevralın 28-də Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenskinin Vaşinqtona səfəri zamanı baş verməli idi. Lakin bu baş vermədi - Zelenski ilə Tramp və vitse-prezident J.D.Vens arasında mübahisədən sonra Ukrayna nümayəndə heyətindən Ağ Evi tərk etmək tələb olunub. Martın 4-də ABŞ-ın Kiyevə hərbi yardımı dayandırması xəbərindən sonra (bir neçə gündən sonra hərbi yardım bərpa olunub) Vladimir Zelenski Ağ Evdəki görüşün “gözlənildiyi kimi keçmədiyinə” təəssüfləndiyini bildirib. “Mən və komandam Prezident Trampın güclü rəhbərliyi altında davamlı sülhə nail olmaq üçün işləməyə hazırıq”, o, X sosial şəbəkəsində yazıb və Ukraynanın “istənilən vaxt və istənilən əlverişli formatda” resurs sazişi imzalamağa hazır olduğunu bildirib. “Biz bu sazişi təhlükəsizliyin və etibarlı təhlükəsizlik təminatlarının gücləndirilməsi istiqamətində atılan addım kimi qiymətləndiririk və onun səmərəli işləyəcəyinə ürəkdən ümid edirəm”, - deyə Zelenski yekunlaşdırıb.
Yada salaq ki, Vladimir Zelenski 2024-cü ilin oktyabrında rəsmi olaraq təqdim etdiyi “qələbə planı”nda Qərb tərəfdaşlarına Ukraynanın təbii ehtiyatlarına çıxışın təmin edilməsi ideyasını qeyd edib. Respublikanın strateji iqtisadi potensialına həsr olunmuş 4-cü bənddə o, tərəfdaşlara “ölkədə mövcud olan kritik resursların və birgə sərmayənin birgə qorunması haqqında” saziş bağlamağı təklif edib.
Planda deyilir: “Söhbət trilyonlarla ABŞ dolları dəyərində təbii ehtiyatlardan və kritik metallardan, o cümlədən uran, titan, litium, qrafit və digər strateji qiymətli resurslardan gedir”.
FT-nin məlumatına görə, bu bəndin plana daxil edilməsi təklifi Donald Trampın tərəfdarı respublikaçı senator Lindsi Qremdən gəlib. Zelenski bu planı Trampa 2024-cü ilin sentyabrında ABŞ-a səfəri zamanı göstərmişdi.
Kreml Zelenskinin “qələbə planını” ABŞ-ın döyüşü davam etdirmək üçün “gizli planı” adlandırıb. Rusiya prezidentinin köməkçisi Yuri Uşakovun qeyd etdiyi kimi, bu təşəbbüsdə danışıqlara çağırış yoxdur və bu, “çox şey deyir”.
İlkin sənəd “İnvestisiyaların bərpası fondunun qaydaları və şərtlərinin müəyyən edilməsi haqqında ikitərəfli saziş” adlanırdı və 11 bənddən ibarət idi; Fevralın sonlarında The Financial Times (FT) və European Pravda tərəfindən nəşr edilmişdir. Buna əsasən, Kiyev və Vaşinqton birgə İnvestisiyaların Bərpası Fondu yaratmalı idi və Ukrayna hökuməti dövlət mülkiyyətində olan təbii ehtiyatların (minerallar, neft, qaz) satışından əldə olunan gəlirin 50 faizini bu fonda köçürməli idi. Bu vəsaitlər “respublikanın təhlükəsizliyini, təhlükəsizliyini və rifahını təşviq etmək məqsədi ilə” Ukrayna layihələrinə yenidən investisiya edilməli idi. Birləşmiş Ştatlar “sabit və iqtisadi cəhətdən çiçəklənən Ukraynanı inkişaf etdirmək üçün uzunmüddətli öhdəlik götürüb”. Tərəflər fondun fəaliyyətinin təfərrüatlarını, xüsusən də onun hansı hissəsinin ABŞ-a, hansı hissəsinin isə Ukraynaya məxsus olacağını ayrı razılaşmada aydınlaşdırmaq barədə razılığa gəliblər.
Razılaşma 2025-ci ilin fevral ayının əvvəlindən Trampın Kiyevlə “Ukrayna resursları müqabilində Amerika dəstəyi” formatında sövdələşmə bağlamaq istədiyini bildirdiyi vaxtdan geniş müzakirə olunur. Onun sözlərinə görə “Bu, bir trilyon dollarlıq müqavilə ola bilər”.
"Rusiya lideri Vladimir Putin olduqca müdrik və hiyləgər insandır".
Rusiya KİV xəbər verir ki, bunu ABŞ prezidenti Donald Tramp deyib.
“Putinin müharibəni bitirmək niyyəti olmayıb. O, bütün (Ukrayna) ərazisini istəyirdi”, – deyə Tramp bildirib.
O əlavə edib ki, hələ də Moskva ilə Kiyev arasında sülh sazişi imzalanacağına inanır. Lakin Ağ Evin sahibi bununla bağlı hər hansı zəmanət verməkdən imtina edib.
Bundan əvvəl Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrov bildirib ki, Rusiya rəhbərliyi Ukrayna ilə heç bir ilkin şərt qoymadan birbaşa danışıqlara başlamağa hazırdır. Onun sözlərinə görə, Putin tərəfindən Böyük Vətən müharibəsində Qələbənin 80 illiyi münasibətilə bayram günlərində müvəqqəti atəşkəslə bağlı irəli sürülən təşəbbüs bu cür təmaslar üçün başlanğıc nöqtəsi olub.
Gürcüstan Azərbaycanla Ermənistanı barışdırmaq üçün iş aparır
“Gürcüstan Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh sazişi üzrə danışıqların başa çatması ilə bağlı bəyanatı birmənalı olaraq alqışlayır. Hesab edirik ki, bu, təhlükəsiz və sabit Cənubi Qafqaz regionunun birgə yaradılması üçün gələcək birgə səyləri tələb edən mühüm prosesin başlanğıcıdır”.
Bunu Gürcüstan Prezidenti Mixeil Kavelaşvili erməni həmkarı Vaaqn Xaçaturyanla görüşdən sonra deyib.
“Gürcüstan neytral ölkə kimi regionda təhlükəsizliyi təmin etmək potensialına malikdir və Ermənistanla Azərbaycan arasında münasibətlərin normallaşmasında maraqlıdır”.
Bunu isə Gürcüstan parlamentinin sədr müavini Giya Volski deyib. O, prezident Mixail Kavelaşvilinin Azərbaycana səfərindən bir neçə gün sonra Ermənistana səfərini şərh edərkən deyib: “Hesab edirəm ki, hər iki ölkənin münasibəti oxşardır. Onların xarici işlər nazirləri bu yaxınlarda Tiflisə səfəri zamanı bizim xarici işlər nazirimizlə görüşdə də eyni münasibəti ifadə ediblər. Gürcüstan Prezidentinin gəlişi bizim tərəfimizdən belə münasibətin simvoludur. Qonşularla, xüsusən də strateji tərəfdaşlarla münasibətlərin inkişafı bizim üçün xüsusi maraq kəsb edir”.
Vitse-spikerin bu bəyanatından da məlum olur ki, gürcü prezidentin Bakı və İrəvan səfərində əsas məramlardan biri də Tiflisin vasitəçilik, yaxud görüşlər üçün ev sahibliyi istəkləri olub. Əslində “Qafqaz evi” ideyasından çıxış etsək, Gürcüstanın sülh prosesinə töhfə verməkdə daha səmimi olduğunu söyləyə bilərik. Rusiya, ABŞ və Avropa Birliyindən fərqli olaraq, Tiflisin bu məsələdə xüsusi ambisiyası yoxdur.
Gürcüstan Prezidentinin Azərbaycanda və Ermənistanda keçirdiyi görüşlərin sülh danışıqlarına hansı təsirləri ola bilər? Bakının son iki şərti məlumdur, onları yerinə yetirmədən Cənubi Qafqaz məkanında danışıqlardan nə kimi nəticələr gözləmək lazımdır?
Aydın Quliyev
Siyasi şərhçi Aydın Quliyev “Yeni Müsavat”a bildirdi ki, Gürcüstan həqiqətən Ermənistanla Azərbaycan arasında sülhün yaranmasında maksimal dərəcədə maraqlıdır. Çünki hər iki ölkə ilə əməkdaşlıqdan, hər iki ölkənin arasında əlaqələrin yaranmasından Gürcüstanın götürəcəyi faydalar var: “Ayrılıqda bu gün Gürcüstan həm Azərbaycanla, həm də Ermənistanla yaxşı, hərtərəfli əməkdaşlıq münasibətlərindədir. Amma Gürcüstanda strateqlər yaxşı anlayırlar ki, onun iki düşmənçilik münasibətində olan qonşusunun öz aralarında barışması Azərbaycanın və Ermənistanın iqtisadi-ticari potensiallarının birləşdirilməsi və bunların Gürcüstanın üzərindən reallaşdırılması Gürcüstana əlavə dividentlər gətirə bilər. Eyni zamanda Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişinin imzalanması bölgədə təhlükəsizliyə və sabitliyə növbəti bir qarant yaratmaqla Gürcüstanın mənafelərinə tam şəkildə cavab verir. Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərinin normallaşmasında Gürcüstan maraqlı olduğunu indiyə qədər dəfələrlə müxtəlif jestlərlə ifadə eləyib. Eyni zamanda Azərbaycanın bu ölkədə Ermənistanla danışıqlar üçün platforma verməsi ilə bağlı mesajlarına biz Gürcüstandan anlayışlı müsbət reaksiya görmüşük. Hətta Gürcüstan açıq şəkildə dəvət edib ki, Azərbaycan və Ermənistan rəhbərləri Tiflisdə sülh danışıqları apara və hətta sülh sazişini burada imzalaya bilərlər. Həmçinin bu gün Cənubi Qafqazda problemlərin həlli və potensiallardan istifadənin ən gözəl formatlarından biri olan 3+3 formatının Gürcüstanın maraqları çərçivəsində olduğunu da anlayır. Sadəcə, Rusiya ilə bağlı bəlli problemlər üzündən hələlik müsbət qərar verməkdən çəkinir”.
Siyasi analitik qeyd etdi ki, Gürcüstanın Ermənistana təsir imkanları mövcuddur, amma həlledici deyil. Bu imkanlardan istifadə edib İrəvanı Bakı ilə sülh sazişi imzalamağa razı salmağa, həmçinin Ermənistan Konstitusiyasından Azərbaycana qarşı ərazi iddiasının çıxarılması şərtinin yerinə yetirilməsinin zəruriliyinə inandırmağa çalışa bilər: “Çünki Bakının və İrəvanın sülh sazişini imzalaması bu iki ölkə qədər Gürcüstanın da mənafelərinə uyğundur. Bu mənada Tiflisin bu gün Azərbaycan-Ermənistan sülh prosesində apardığı siyasətin səmimi olduğuna şübhə yoxdur. Gürcüstanın səylərinin istənilən real nəticəyə gətirib çıxarması isə təkcə Gürcüstandan asılı deyil. Ona görə də Ermənistana daha ciddi təsir edən böyük qüvvələr, dövlətlər də var ki, həmin qüvvələr İrəvana sülh sazişini imzalamağa imkan vermək istəmirlər”.
Cənab Netanyahunun Bakı səfəri Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Azərbaycana səfər proqramı ilə üst-üstə düşür. Bu, Bakıda Azərbaycan vasitəçiliyi ilə Ərdoğan-Netanyahu görüşünün keçiriləcəyinə dair gözləntiləri dəqiqləşdirə bilər.
Musavat.com xəbər verir ki, bu fikirləri siyasi analitik, Sosial Tədqiqatlar Mərkəzinin əməkdaşı Aqşin Kərimov bildirib.
O əlavə edib ki, bu görüş baş tutmasa belə, hər halda, Azərbaycanın fəal və çevik diplomatiyası öz sözünü deyərək effektivliyini göstərir:
“Azərbaycanın Türkiyə-İsrail normallaşmasını həyata keçirərkən ehtimal ki başqa oyunçular bu vasitəçiliyin gecikdirilməsi taktikasına üstünlük verəcəklər. Bununla belə, bu, Azərbaycanın ən aktual böhranlarda tərəflər arasında moderatorluq etmək siyasətinə zərər vurmayacaq. Eyni zamanda, Azərbaycan geosiyasi sərhədlərin harada başlayıb, harada bitəcəyini müəyyənləşdirən hadisələr fonunda yaxınlaşmaqda olan eskalasiyaların qarşısını almaq planlarına malikdir. İran Prezidenti Məsud Pezeşkianın Azərbaycana səfəri də Azərbaycanın mümkün qabaqlayıcı diplomatik-siyasi mexanizmlərinə müraciət etmək zərurətlərini ifadə edirdi.
Adətən böyük güc mərkəzləri münaqişələrarası proseslərdə vasitəçilik edirdi. Bu gün isə Azərbaycan qlobal güclərlə brokerlik məsələsində daha etibarlı formullar təqdim edərək geosiyasi yarış səhnəsində görünür. Azərbaycan vasitəçilik səylərinə regional qlobal təsirini artırmaq və dünya səhnəsində böyük güc kimi imicini möhkəmləndirmək vasitəsi kimi baxır.
Bu, Bakının regional razılaşmalarda rıçaqlarını artıraraq onun potensial rolunu daha yaxşı istiqamətə dəyişdirir. Bu mənada, günlərin birində, Azərbaycan vasitəsilə İran-İsrail görüşü baş tutsa (gizli və ya açıq) heç də təəccüblənmək lazım gəlməyəcək”.
Analitik qeyd edib ki, Netanyahunun səfəri ABŞ ilə İsrailin İrana mümkün hərbi hücumlarına işarə verdikləri məqama təsadüf edir: “Eyni zamanda İran ilə ABŞ-nin yeni nüvə sazişi əldə etmək üçün keçirdiyi mərhələli danışıqlar anında Netanyahunun səfəri diqqət çəkir. İsrail bu səfəri İrana xarici siyasətdə qalib gəlmək motivinin bir parçası hesab edir.
İsrailin belə düşünməsinin digər səbəbi, Rusiya, Çin kimi güclərin İranın təhlükəsizliyi üçün öhdəliklər götürməməsidir. Hərbi hücum ssenarisində Rusiya və Çinin dəstəyinin forması Tehran tərəfindən qəbul edilməsə, onun strateji variantları daralacaq, daha da təcrid olunacaq və küncə sıxılacaq. İranın ali rəbəri Seyid Əli Xamenei növbəti dəfə nüvə proqramını məhdudlaşdırmaq və ya onun rejimi üçün ekzistensial təhlükə ilə üzləşmək dilemması ilə üzləşir. Bunların fonunda isə İranın Azərbaycana dəyişən yanaşması İsrailin proqramında əsas müzakirə predmetlərindən birinə çevrilir. Azərbaycan Türkiyə ilə İsrail arasında yenidən uyğunlaşmanı diqqətlə izləyir. Bu, İranın nüvə proqramını genişləndirməsi və Vaşinqtonla Tehranın nüvə danışıqları üzərindən əldə edə biləcəyi yeni sövdələşmələrə qarşı yaxşı mexanizmlərdən biri ola bilər. Başqa yandan, Türkiyə-İsrail mümkün yaxınlaşması Yaxın Şərq geosiyasətinin kürd koalisiyaları üzərindən dəyişməsi fonunda diqqətəlayiq hadisə ola bilər. Bu akt Türkiyə ilə İsrailin kürd məsələsinə yanaşmasında potensial uyğunlaşmalara işarə edə bilər.
İsraillə Türkiyə kürd faktoru ilə bağlı əhəmiyyətli uzlaşmanı təmin etsələr, bu, Yaxın Şərqdə, o cümlədən İranda fərqli səslər çıxara bilər. Çünki həm geosiyasi, həm də ideoloji cəhətdən türk etnosu ilə kürdlər arasında birliyin vurğulanması, İsrailin prosesə dəstəyi orijinal bir yanaşma olaraq təhdidlərə qarşı yeni klişe yarada bilər...”
İsraildə Yerusəlim yaxınlığında meşə yanğınları ilə mübarizə davam edir.
“Qafqazinfo” “The Times of Israel” portalına istinadən xəbər verir ki, hazırda 11 yerdə yanğının söndürülməsi ilə bağlı işlər davam etdirilir.
Əməliyyata 11 təyyarə cəlb edilib. Bununla yanaşı, 17 yanğınsöndürənin xəsarət aldığı qeyd olunub. Onlardan ikisi xəstəxanaya yerləşdirilib.
Xatırladaq ki, İsrail meşə yanğınlarının söndürülməsi üçün Azərbaycandan kömək istəyib.
Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Ankarada axşam saatlarında kafelərin birində vətəndaşlarla görüşüb.
“Qafqazinfo” “Akşam” nəşrinə istinadən xəbər verir ki, Ərdoğan kafedə əyləşən vətəndaşlarla çay içib söhbət edib.
Həmçinin bəzi vətəndaşlar Türkiyə lideri ilə xatirə şəkilləri də çəkdirib.
Ərdoğan kafedə bir qədər vaxt keçirdikdən sonra ayrılıb.
Görüntüləri təqdim edirik:
Ağ Evdə artıq Rusiyanın ziddiyyətli davranışlarının əsl hədəfindən ciddi şəkildə şübhələnməyə başlayıblar, Tramp administrasiyasının Rusiya əleyhinə daha radikal addımlar atacağı istisna deyil... Ona görə də, Kreml sülh prosesini iflic edərkən, daha ehtiyatlı davaranmağa çalışsa belə, ABŞ-ın uzunmüddətli danışıqlara həvəs göstərəcəyi qətiyyən inandırıcı görünmür.
"Yeni Müsavat" xəbər verir ki, Ukrayna savaşının dayandırılması prosesi ətrafında yaranmış qəliz situasiya hərbi-siyasi gərginliyi də yüksəltməyə başlayıb. Belə ki, son vaxtlar Rusiya Ukraynaya qarşı hərbi zərbələri maksimum həddə qədər intensivləşdirmişdi. Üstəlik, Rusiya ordusu Ukrayna ərazilərinə irəliləməyə də cəhd göstərirdi. Kreml aprelin sonuna qədər konkret hərbi hədəflərin reallaşdırılmasına çalışırdı. Və Ukrayna ordusunun nəzarəti altında olan Rusiyanın Kursk bölgəsinin yenidən azad edilməsi ilə Kreml bu hədəflərinin əhəmiyyətli hissəsini həyata keçirtməyə nail oldu.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Rusiyanın Kursk bölgəsinin azad olunmasında Şimali Koreya hərbi kontingentinin xüsusi rol oynadığı Kreml tərəfindən də etiraf edilir. Kreml bundan məmnun olsa da, əslində, Şimali Koreya hərbi kontingentinin Ukrayna ordusuna qarşı döyüşlərdə uğur qazanması Rusiyanın yaxın gələcəkdə beynəlxalq imicinə neqativ təsir göstərə biləcək amildir. Və bu məsələni böyük ehtimalla Rusiyaya yeri gəldikcə, xatırladacaqlar.
Ancaq hələlik Şimali Koreya ordusunun hərbi uğurları Kremlin maraqları baxınmından, həm də yeni situasiya yaradıb. Belə ki, Rusiyanın danışıqlar masası arxasında mövqeləri indi əvvəlki ilə müqayisədə daha da güclənmiş kimi görünür. Hər halda, rəsmi Kiyev sülh sazişinin imzalanma şərtləri sırasına ərazi mübadiləsi ilə bağlı tələb irəli sürmək şansını itirmək üzrədir. Ona görə də, hazırda mövcud situasiyada özünün daha rahat hiss etməyə başlayan prezident Vladimir Putin müvəqqəti atəşkəs elan etməyi mümkün sayıb. Və buna paralel olaraq, Kreml ABŞ-la danışıqlarda da konkret şərtlər irəli sürmək niyyətinə düşüb.
Maraqlıdır ki, Kreml təmsilçiləri sülh prosesi barədə danışarkən, daha çox qeyd-şərtsiz müzakirələrin vacibliyini vurğulayırlar. Rusiya prezidenti Vladimir Putinin mətbuat katibi Dmitri Peskov Ukraynaya dəfələrlə qeyd-şərtsiz sülh danışıqları təklif olunsa da, rəsmi Kiyevdən pozitiv cavab alınmayıb. Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov da vurğulayıb ki, Kreml qeyd-şərtsiz sülhə hazırdır. Ancaq nə qədər qəribə də olsa, dərhal da xüsusi şərt irəli sürüb. O, bildirib ki, qeyd-şərtsiz sülh yalnız Ukraynaya silah və hərbi texnika dəstəyi dayandırılacağı təqdirdə, mümkündür. Və atəşkəs rejimi Ukraynanın yenidən gücləndirilməsi üçün istifadə edilməməlidir.
Təbii ki, Rusiyanın qeyd-şərtsiz sülh üçün tələbləri yalnız bununla məhdudlaşmayıb. Rusiyanın xarici işlər naziri bildirib ki, sülh sazişi üçün rəsmi Kiyev NATO-ya üzlükdən imtina barədə öhdəlik götürməlidir və Ukrayna “demilitarizasiya” və “denasfikasiya” edilməlidir. Digər tərəfdən, Krım, Donetsk, Luqansk, Xerson və Zaporojyenin Rusiya ərazisi olması beynəlxalq səviyyədə tanınmalıdır. Rusiyaya qarşı maliyyə-iqtisadi sanksiyalar ləğv edilməlidir, dondurulmuş aktivlər geri qaytarılmalıdır.
Eyni zamanda, xarici işlər naziri Sergey Lavrov Rusiyanın Zaporojye AES-ə nəzarətin ABŞ-a verilməsini rədd etdiyini vurğulayıb. Rusiyalı nazir bütün bunlara əlavə olaraq, Ukraynada rus dili və mədəniyyətinin istifadəsini, eləcə də, rus kilsəsinin fəaliyyətini məhdudlaşdıran qanunların ləğv olunmasını da tələb edib. Və Kreml təmsilçisinin irəli sürdüyü bu şərtlər Rusiyanın Ukrayna ilə bağlı fərqli planlarının olduğunu göstərir.
Belə anlaşılır ki, Kreml Tramp administrasiyasının şərtləri, hətta vasitəçiliyi ilə sülh sazişi imzalamaq niyyətində deyil. Ona görə də, Kreml “qeyd-şərtsiz sülh sazişi” üçün ABŞ-ın qəbul etməyəcəyi ağır şərtlər irəli sürməyə başlayıb. Böyük ehtimalla Rusiya indiki mərhələdə danışıqlar prosesini qeyri-müəyyən müddətə qədər uzadılmasına çalışır. Və Ukrayna savaşı ətrafında yaranmış situasiyanı tamamilə Rusiyanın maraqlarına uyğunlaşdırdıqdan sonra tamamilə fəqrli planların reallaşdırılmasını hədəfləyir.
Məsələ ondadır ki, Kreml Tramp admiistrasiyasının Ukraynanı bölüşdürmək xarakteri daşıyan sülh şərtlərində qətiyyən maralı deyil. Rusiya Ukraynanın nəzarət zonalarına bölünərək, bəzi Qərb dövlətlərinin bu ölkədə hərbi kontingent yerlədirilməsini istəmir. Eyni zamanda, Ukraynanın təbii sərvətlərinin ABŞ-ın istismarına verilməsini də yaxına buraxmır. Çünki bütün bunlar baş verərsə, ABŞ və Qərb rəsmi Kiyevə təhlükəsizlik təminatı vermək məcburiyyətində qalacaq. Və Ukrayna Rusiya üçün əlçatmaz olacaq.
Ona görə də, Kreml sülh mövzusu üzərindən siyasi manipulyasiyalar edərək, danışıqlar prosesini pozmağa çalışır. Əsas hədəf Ukraynanın bir hissəsini deyil, məhz bütün ərazisini nə vaxtsa, Rusiyanın tərkibinə qatmaqdan ibarətdir. Bu halda, Ukraynanın həm əraziləri, həm də zəngin təbii sərvətləri Rusiyanın nəzarətinə keçmiş olacaq. Və Tramp administrasiyası artıq Kremlin məqsədyönlü manevrlərinin əsas hədəflərini anlamağa başlayıb.
Maraqlıdır ki, prezident Vladimir Putini sülh masasına çəkməyi bacarmayan Tramp administrasiyasının səbri tədricən tükənməkdədir. Prezident Donald Tramp son açıqlamalarında Kreml sahibi Vladimir Putini ittiham etməklə, ABŞ-ın fərqli mövqeyə yönələ biləcəyinin ilkin mesajlarını verməyə çalışır. Belə ki, Ağ Ev sahibi prezident Vladimir Putini heç bir səbəb olmadan Ukraynanın mülki obyeklərə raket zərbələri endirməkdə günahlandırıb: “Bu, məni prezident Vladimir Putinin müharibəni dayandırmaq istəmədiyini düşünməyə vadar edir. Deyəsən, o, sadəcə, mənimlə oynayır. Bəlkə Rusiya ilə başqa cür, məsələn, “bank əməliyyatları” və ya “təkrar sanksiyalar”la mübarizə aparmaq lazımdır?”
Göründüyü kimi, Ağ Evdə artıq Rusiyanın davranışlarından ciddi şəkildə şübhələnməyə başlayıblar. Əgər, bu şübhələr ciddi qənaətlərə çevrilərsə, onda, Tramp administrasiyası Rusiyanın əleyhinə daha radikal addımlar atmaq məcburiyyətində də qala bilər. Ona görə də, Kremlin sülh prosesini iflic edərkən, daha ehtiyatlı addımlara üstünlük verə biləcəyi də istisna deyil. Ancaq istənilən halda, ABŞ-ın uzunmüddətli sülh danışıqlarına həvəs göstərəcəyi qətiyyən inandırıcı görünmür.
Şimali Koreyanın Ukrayna müharibəsində iştirakına dair yeni sensasion məlumatlar yayılıb.
“Reuters” agentliyi Cənubi Koreya kəşfiyyatına istinadən açıqlama verib. Məlumata görə, Rusiya tərəfində döyüşən Şimali Koreya hərbçilərinin təxminən 600-ü döyüşlər zamanı həlak olub. Ümumilikdə isə Şimali Koreyanın itkiləri – yaralılar da daxil olmaqla – 4700 nəfərə çatır.
Kəşfiyyatın məlumatında qeyd olunur ki, son altı ay ərzində Ukraynada döyüşən Şimali Koreya əsgərləri əvvəlki dövrlərlə müqayisədə daha az səriştəsizdirlər və onların döyüş qabiliyyəti əhəmiyyətli dərəcədə artıb. Bu artım əsasən müasir silah sistemlərinin, xüsusilə pilotsuz uçuş aparatlarının (PUA) istifadəsi ilə bağlı təlimləri sayəsində mümkün olub.
Xatırladaq ki, bu məlumatlar nə Rusiya, nə də Şimali Koreya tərəfindən rəsmi təsdiqlənməyib. Lakin Cənubi Koreya tərəfi bu faktları yüksək etibarlı mənbələrə əsasən paylaşdığını bildirir.
İsrailin naş naziri Benyamin Netanyahunun təyyarəsi Azərbaycana uçarkən Türkiyənin hava məkanından istifadə edəcək.
Bu barədə İsrail mətbuatında xəbər yayılıb.
Xatırladaq ki, aprelin 10-da Türkiyə və İsrailin nümayəndə heyətləri Azərbaycanda kritik görüş keçirib.
İsrailin dövlət televiziyası KAN Bakıdakı görüşə gedən İsrail nümayəndə heyətinin Türkiyə hava məkanı üzərindən uçmadığını bildirib.
Qeyd edək ki, baş nazirin mayın 7-də Bakıya səfəri planlaşdırılıb. Səfər çərçivəsində Netanyahu Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və yəhudi icmasının üzvləri ilə görüşəcək.