 |
|
Britaniyanın Baş naziri Kir Starmer “The Telegraph” qəzetinə yazdığı məqalədə son illərdə yaradılmış dünya nizamının məhv olduğunu bildirib.
Məqalə ABŞ Prezidenti Donald Trampın 200-dən çox ölkədən gələn mallara rüsum tətbiq etməsi fonunda dərc edilib.
Siyasətçinin fikrincə, keçmiş ideyaları artıq təbii qəbul etmək olmaz, yeni dünya müəyyən edilmiş qaydalara deyil, sövdələşmələrə və ittifaqlara əsaslanır.
“Bizim bildiyimiz dünya yox oldu. Biz bundan sonra baş verəcəklərə hazırıq”, - Starmer deyib.
O əlavə edib ki, ticarət müharibəsindən heç kim fayda görməyəcək, eləcə də Böyük Britaniya və digər ölkələr ciddi iqtisadi nəticələrlə üzləşəcək.
Starmer baş verənlərə baxmayaraq, hələ də azad və açıq ticarət ideyasını dəstəklədiyini vurğulayıb.
Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidan ölkənin ana müxalifəti Cümhuriyyət Xalq Partiyasının (CHP) lideri Özgür Özəli sərt tənqid edib.
H. Fidan bu barədə “X” hesabında paylaşım edib.
Fidan Özəlin Türkiyə lideri Rəcəb Tayyib Ərdoğanla bağlı açıqlamalarından sonra onu “yerini bilməyə” çağırıb.
XİN başçısı bildirib ki, Türkiyə hökuməti xalqın dəstəyi ilə uzun illər ölkəyə xidmət edib.
Onun sözlərinə görə, Özəl uzun illər xalqın iradəsinə zidd çevrilişlərin kölgəsində siyasət yürüdən ənənəni təmsil edir.
Böyük Britaniya hərbi dəniz qüvvələri ölkə sularında atom sualtı qayıqlarını izləmək üçün Rusiyanın cəsus sensorlarını aşkar ediblər. Qurğular milli təhlükəsizlik üçün potensial təhdid kimi qiymətləndirilib.
Oxu.Az xəbər verir ki, bu barədə "The Telegraph" yazıb.
Qeyd olunur ki, hərbçilər bu sensorları onlardan bir neçəsinin sahilə çıxması nəticəsində aşkar ediblər.
Britaniyanın "The Sunday Times" qəzetinin məlumatına görə, Rusiya nüvə raketi daşıyıcısı olan dörd ədəd "Vanguard" tipli sualtı qayıqları haqqında kəşfiyyat məlumatları toplamağa çalışıb.
Çin ABŞ ilə qlobal razılaşma planlarından imtina edib və indi Amerika ilə tam hüquqlu ticarət müharibəsinə hazırlaşır.
Publika.az xəbər verir ki, bu barədə "The Wall Street Journal" məlumat yayıb.
“ABŞ Prezidenti Donald Trampın son tarif tədbirləri ilə Pekinin dialoqa olan ümidləri əriyib, məyusluq və qəzəbə çevrilib”, - amerikalı jurnalistlər qeyd ediblər.
Onlar iddia edirlər ki, Tramp administrasiyasının ticarət siyasəti Vaşinqtonla ortaq dil tapmağı müdafiə edən partiyanın uğursuzluğa düçar olmasına səbəb olub.
"Bizi gözləyən şey, çox güman ki, yaxın gələcəkdə danışıqlara başlamağı belə çətinləşdirəcək bir "göz-gözə" cavab silsiləsi olacaq", - deyə WSJ xəbərdarlıq edib.
Xatırladaq ki, aprelin 2-də ABŞ prezidenti Donald Tramp idxal rüsumlarının yeni sistemini təqdim edib. Baza dərəcəsi bütün idxal olunan mallar üzrə 10%, ayrı-ayrı ölkələr üçün isə əhəmiyyətli dərəcədə yüksək olacaq: Çin üçün 34%, Vyetnam üçün 46% və Avropa İttifaqı üçün 20% . Rusiya Federasiyasına qarşı heç bir rüsum qoyulmayıb.
Tramp adminstrasiyasının radikal iqtisadi-siyasi qərarlarını ABŞ üçün "fəlakət ssenarisi"nə keçid kimi dəyərləndirən bəzi ictimai dairələr Ağ Ev sahibinə qarşı impicmentin tətbiq olunmasını tələb edirlər... Bu baxımdan, ABŞ-da hər ötən gün daha da güclənməkdə olan etiraz dalğasını da nəzərə aldıqda, Tramp adminstrasiyasının öz səlahiyyət müddətini sona çatdlra bilməyəcəyi ilə bağlı ehtimal indi qətiyyən istisna edilmir....
"Yeni Müsavat" xəbər verir ki, dünya son vaxtlar ciddi şəkildə qarışmağa başlayıb. Əksər Qərb dövlətləri Rusiya ilə yaxın gələcəkdə baş verəcəyi ehtimal olunan savaşa hazırlaşır. Dünya iqtisadiyyatının müharibə təhlükəsinə uyğunlaşdırılması istiqamətində atılan addımlar açıq-aşkar nəzərə çarpır. Yüz milyardlarla dollarlıq iri məbləğlər məhz silah bazarlarına yönəldilir. Və bütün bunlar Qərb ölkələrində həyat şəraitinin aşağı düşməsinə, sosial-siyasi böhranının yaranmasına yol açır.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, dünyanın hazırda üzləşdiyi hərbi-siyasi və maliyyə-iqtisadi xaosun əsas müəllifi məhz ABŞ-da cəmisi iki ay əvvəl hakimiyyətə gəlmiş Tramp adminstrasiyası sayılır. Hər halda, Tramp adminstrasiyası bir tərəfdən Kremlə böyük güzəştlər etməklə, Avropa Birliyi məkanında Rusiya ilə gələcək müharibə təhlükəsini aktuallaşdırdı. "Qoca qitə" ölkələrini hərbi xərcləri artırmaq məcburiyyətində buraxdı. Və nəticədə dünya hərbi iqtisadiyyat mərhələsinə keçid etmiş oldu.
Digər tərəfdən, Tramp adminstrasiyası bütün dünyada ticarət müharibəsinə də start verdi. Son günlər Ağ Ev sahibi Donald Tramp ABŞ-la ticarət əlaqələri olan bütün dünya ölkələrinə yüksək gömrük rüsumları tətbiq etdi. Ona görə də, hazırda ABŞ iştirak etdiyi bütün ticarət əməliyyatları əvvəlki dövrlərdən daha bahalı prosesə çevrildi. Üstəlik, Tramp adminstrasiyasının başlatdığı ticarət müharibəsi ehtimal olunduğu kimi bumeranq effekti də verməkdədir. Çünki Ağ Evin gömrük rüsumunu yüksəldiyi ölkələr də ABŞ-a münasibətdə adekvat addımlar atırlar. Və bundan da ABŞ iqtisadiyyatı artıq sarsıdıcı zərbələr almağa başlayıb.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Tramp adminstrasiyası rəsmi təbliğatı indi atılan radikal addımların yaxın gələcəkdə ABŞ-da iqtisadi yüksəlişə yol aça biləcəyi ilə bağlı ehtimallar üzərində qurmağa cəhd göstərir. Xüsusilə də, Ağ Ev iddia edir ki, guya ABŞ-ın yeni rüsum siyasəti ilk növbədə Çinə sarsıdıcı zərbələr vurur. Halbuki, Qərb iqtisadçıları Ağ Evin bu addımlarının məhz Çinə sərfəli olduğunu iddia etməyə başlayıblar. Və bu iddialar müəyyən iqtisadi arqumentlər ilə gündəmə gətirildiyindən Tramp adminstrasiyası hazırda ciddi narahatlıq içərisindədir.
Məsələ ondadır ki, Tramp adminstrasiyasının bütün dünya ölkələrini hədəfə alan gömrük rüsumlarının əks effekti artıq ABŞ iqtisadiyyatında neqativ nəticələr verməyə başlayıb. Üstəlik, neqativ nəticələr ABŞ iqtisadiyyatı üçün sadəcə, təsir faktoru olaraq deyil, hətta dağıdıcı prosesin başlanğıcı kimi dəyərləndirilir. Çünki, ABŞ iqtisadiyyatı çox qısa bir müddətdə trilyonlarla dollar itkiyə məruz qalıb. Xüsusilə də, ABŞ birjaları sözün əsl mənasında, xaos yaşayır. Tramp adminstrasiyasının hakimiyyətə gəlişindən, eləcə də, son qərarlardan sonra ABŞ birjalarının təxminən 30 trilyondan çox dəyər itirdiyi bildirilir. Və bütün bunlara paralel olaraq, ABŞ dollarının da dəyər itirməkdə olduğu inkaredilməz reallıqdır.
Təbii ki, bütün bunlar Tramp adminstrasiyasına olan etimadı ciddi şəkildə sarsıtmağa başlayıb. Çünki baş verənlər ilk növbədə ABŞ vətəndaşlarının həyat şəraitini sürətlə ağırlaşdırır. Nəticədə prezident Donald Trampın ictimai reytinqi artıq üzü aşağı yuvarlanmağa istiqamətlənib. Belə davam edərsə, tezliklə ABŞ-da sosial narazılıq dərin siyasi böhtana da yol aça bilər. Və Ağ Ev sahibi etiraz dalğasının təhlükəli görüntülər almaqda olduğunu artıq anlamağa başlayıb.
Maraqlıdır ki, prezident Donald Tramp özünün radikal iqtisadi-ticari qərarlarına haqq qazandırmağa çalışsa da, buna inandırıcı arqumentlər tapmaqda da çətinlik çəkir. Hələlik Ağ Ev sahibinin ABŞ-ın tezliklə daha güclü olacağını bəyan etməkdən, amerikalıları atılan addımlara dəstək verməyə çağırmaqdan başqa nəyəsə imkanı çatmır. Üstəlik, Tramp adminstrasiyası ABŞ cəmiyyətinin arqumentlərə və çağırışlara pozitiv reaksiya vermədiyini də açıq-aşkar müşahidə etmək məcburiyyətində qalıb. Və bu, o deməkdir ki, hazırda bütün dünyaya meydan oxumağa çalışan Tramp adminstrasiyası tezliklə ölkədaxili problemlərin girovuna da çevrilə bilər.
Məsələ ondadır ki, Tramp adminstrasiyasının iqtisadi-ticari siyasətindən narazı olan amerikalılar artıq küçə və meydanlara alışmağa başlayıblar. Üstəlik, Tramp adminstrasiyasına qarşı etiraz dalğası bütün ABŞ əraziinə yayılmaqdadır. Belə ki, milyonlarla insan ABŞ-ın əksər şəhərlərində Tramp administrasiyasına qarşı etiraz aksiyalarına çıxırlar. Ağ Ev sahibindən öz radikal qərarlarını ləğv etməyi tələb edirlər. Hətta prezident Donald Trampın istefasına yönəlik şüalar da artıq populyarlaşmağa başlayıb. Və bu, Tramp adminstrasiyasının gələcək taleyi ilə bağlı ciddi problemlərin ola biləcəyinə yönəlik ilk ictimai-siyasi əlamətlər hesab edilir.
Maraqlıdır ki, ABŞ siyasi dairələrində də prezident Donald Trampın istefa verməsinin vacibliyi indi tez-tez müzakirə mövzusuna çevrilməkdədir. Əsas arqumentlər isə ondan ibarətdir ki, prezident Donald Trampa ABŞ-ın və amerikalıların taleyinin etibar edilməsi olduqca böyük yanlışdır. Ona görə də, ABŞ iqtisadiyyatı tamamilə dağılıb, çökməmiş Tramp adminstrasiyasından ölkəni xilas etmək lazımdır.
Bu arqumentlərin müdafiəçiləri hesab edirlər ki, əks halda, ABŞ dünyanın adi dövlətlərindən birinə çevrilə və hətta dünya xəritəsindən silinə bilər. ABŞ-da bu qənaətdə olan bəzi siyasi-ictimai qruplaşmalar prezident Donald Trampa qarşı impicmentin tətbiq olunması üçün hazırlıq prosesinə başlayıblar. Və bu baxımdan, etiraz dalğası daha da güclənərsə, Tramp adminstrasiyasının öz səlahiyyət müddəti sona çatmadan devrulmə ehtimalı da qətiyyən istisna edilmir.
ABŞ prezidenti Donald Trampın açıqladığı rüsumlar ABŞ iqtisadiyyatını böhrana sürükləyib.
Tramp 2 apreli “Amerikanın qurtulu günü” elan edərək dünya ölkələrinə tətbiq etdiyi tarif tətbiqi əks effekt verməkdədir.
Bu qərarın ABŞ iqtisadiyyatına yaratdığı şok dalğaları davam edir. Yeni gömrük rüsumları ilk olaraq ABŞ fond bazarına ən böyük zərbəni vurub. Belə ki, ABŞ fond bazarı tarif elanından sonrakı gündə 2,85 trilyon dollar dəyər itirib.
ABŞ-ın ən böyük bankı JP Morgan bu il ABŞ və qlobal resessiya gözləntisini 40 faizdən 60 faizə qaldırıb və ABŞ iqtisadiyyatı üçün birbaşa resessiya proqnozlaşdırıb. “ABŞ iqtisadiyyatı bu il tənəzzül edəcək”, - Bankın açıqlamasında deyilir.
Trampın tarif hərəkətindən sonra FED ilk açıqlamasını verərək, infilyasiyanın sürətlənəcəyini bəyan edib. “Yüksək tariflər iqtisadiyyatımıza təsir göstərəcək və ehtimal ki, qarşıdakı rüblərdə inflyasiyanı artıracaq”, -FED sədri Pauel deyib.
Amerikalı sahibkar İlon Maskın "Tesla" şirkəti görünməmiş ziyana məruz qalıb.
Oxu.Az xəbər verir ki, bu barədə "JPMorgan"ın analitiki Rayan Brinkman bildirib.
Qeyd olunub ki, birinci rübdə "Tesla"nın avtomobil tədarükü gözləndiyindən xeyli aşağı düşüb.
Məlumata görə, "Tesla"nın səhmləri bu gün müntəzəm ticarətə başlamazdan əvvəl 5%-dən çox ucuzlaşıb. Onların rekord həddə çatdığı dekabrın 17-dən hesablasaq, azalma 44% olaraq qiymətləndirilir.
Yanvar-mart aylarında "Tesla"nın 336 681 avtomobil tədarük etdiyi vurğulanıb. Bu, 2022-ci ildən bəri ən pis rüblük nəticə olub. İndi "JPMorgan" "Tesla"nın birinci rübdə qazancının bir səhmə görə 36 sentə düşəcəyini proqnozlaşdırır ki, bu da əvvəlki 40 sentlik proqnozdan və orta analitik təxmindən (46 sent) aşağıdır.
"Bloomberg" xatırladıb ki, ABŞ-də prezident seçkisində Ağ Ev rəhbəri Donald Trampın sponsoru olan Mask dəfələrlə avropalı siyasətçiləri tənqid edib, ifrat sağçı partiyaların və fəalların lehinə çıxış edib, bu da, "Tesla" əleyhinə işləyib. Məsələn, Almaniyada onun satışları ötən rübdə 62% azalıb.
ABŞ Rusiyanın Ukraynadakı müharibəni dayandırmağa hazır olub-olmadığını aylar yox, həftələr sonra biləcək.
Bunu ABŞ dövlət katibi Marko Rubio Brüsseldə NATO xarici işlər nazirləri ilə görüşdən sonra deyib.
"Prezident müharibəni bitirmək niyyətindədir və bunu öz administrasiyasından çox tez bir zamanda istəyir. Bu müharibəni hər iki tərəf üçün məqbul şərtlərlə bitirmək olar. Əgər hər iki tərəf razılaşarsa. Biz indi o şərtləri tapmaq prosesindəyik və Rusiyanın sülhə hazır olub-olmadığını aylar yox, həftələr ərzində biləcəyik", - o deyib.
Rubio əlavə edib ki, Putin sülhə hazır olub-olmadıqlarına qərar verməlidir. "Biz indi onun sözlərinə deyil, hərəkətlərinə baxırıq", - Rubio bildirib.
Dövlət katibi xəbərdarlıq edib ki, Rusiya sülh prosesini gecikdirərsə, Tramp Moskva ilə danışıqları dayandıracaq:
"Əgər gecikdirmə taktikası olsa, biz bunda maraqlı olmayacağıq, Tramp sonsuz danışıqlarda iştirak etməyəcək".
Artıq 10-12 ölkə Ukraynada müharibə başa çatdıqdan sonra çəkindirici qüvvələrin yerləşdirilməsi çərçivəsində Ukrayna üçün hərbi kontingentin formalaşdırılmasına qoşulmağa hazır olduğunu bildirib.
Bunu Ukrayna prezidentinin aparat rəhbərinin müavini Pavlo Palisa deyib.
"Yeganə sual, bunun hansı formatda həyata keçiriləcəyidir. Ona görə də hazırda müzakirələr gedir", - o qeyd edib.
Palisa vurğulayıb ki, Fransa və Böyük Britaniya Ukraynaya hərbi kontingent göndərilməsinə və bu prosesə liderlik etməyə hazır olduqlarını bildiriblər. Bundan əlavə Baltikyanı və Şimali Avropa ölkələri də prinsipcə Ukraynaya hərbi qüvvə göndərməyə hazırdırlar.
Palisa xatırladıb ki, Ukraynada “istəklilərin koalisiyası” çərçivəsində Baş Qərargahların hərbi nümayəndələrinin görüşü baş tutacaq və burada bu məsələnin detalları müzakirə olunacaq. “İndi ən vacib məsələ siyasi iradənin və hərbi potensialın olmasıdır", - o deyib.
Pentaqon hesab edir ki, Rusiya hərbi və iqtisadi sahədə Qərb ölkələri ilə uzunmüddətli qarşıdurmaya hazırlaşıb.
Bunu NATO-nun Avropadakı müttəfiq qüvvələrinin baş komandanı, amerikalı general Kristofer Kavoli deyib.
O bildirib ki, Rusiya rəhbərliyi bunun üçün ölkənin hərbi, iqtisadi və sosial strukturlarını yenidən qurub.
Kavolinin sözlərinə görə, Rusiya geosiyasi üstünlüklər əldə etməyə və NATO-nu onlardan məhrum etməyə çalışır. Generalın sözlərinə görə, Rusiya Federasiyası həm də regional və qlobal güc yaratmaq niyyətindədir.(axar.az)