 |
|
"Macarıstan bioloji hücuma məruz qalmış ola bilər".
Publika.az xəbər verir ki, bu, mal-qaranın kəsilməsinə və sərhədlərin bağlanmasına səbəb olan dabaq xəstəliyinin yayılması xəbərini şərh edərkən ölkənin Baş Naziri Aparatının rəhbəri Qergeli Qulyasın gəldiyi qənaətdir.
“İndiki mərhələdə deyə bilərik ki, virusun təbii mənşəli olmadığını istisna etmək olmaz, ola bilsin ki, biz süni şəkildə yaradılmış virusla qarşılaşırıq”, - Macarıstan hökumətinin nümayəndəsi bildirib.
Bununla belə, Quiyas Macarıstana bioloji hücumu hansı ölkənin həyata keçirə biləcəyini açıqlamayıb. O, bu məsələ ilə bağlı başqa məlumat da verməyib.
Martın 7-də Macarıstanın Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi Avropa Komissiyasına Macarıstan-Slovakiya sərhədi yaxınlığındakı Kisbaice şəhərində Gyor-Moson-Sopron dairəsində yeni dabaq xəstəliyinin baş verməsi barədə məlumat verib.
Dabaq xəstəliyi ev və yabanı dırnaqlı heyvanların qızdırma və ağız boşluğunun selikli qişasının, yelin dərisinin və ətrafların zədələnməsinə səbəb olan kəskin viral xəstəliyidir. Bu xəstəlik heyvanlardan insanlara keçə bilər.
Tramp adminstrasiyası Rusiyanın zəif durumundan faydalanmaq əvəzinə, Avropa Birliyi və Ukraynadan yan keçmək üçün Rusiya ilə sövdələşməyə üstünlük verdi... Nəticədə Ağ Evin bu ciddi strateji səhvi kollektiv Qərbin parçalanmasına, Rusiya əleyhinə koalisiyanın çöküşünə, əlavə zaman qazanmış Kremlin isə ABŞ-a meydan oxumaq imkanı qazanmasına yol açdı...
Ukrayna savaşı ətrafında yaranmış situasiyanın qeyri-müəyyən xarakter daşıması diqqəti çəkir. Belə ki, Tramp adminstrasiyasının başlatdığı "sülh prosesi" dalana dirənmiş kimi görünür. Halbuki, ABŞ prezidenti Donald Tramp seçki ərəfəsində hakimiyyətə gəldikdən sonra cəmisi bir gün ərzində Ukrayna savaşını dayandıracağını vəd etmişdi. Və onun bu vədləri savaş əleyhdarlarında böyük ümidlər yaratmışdı.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, indi artıq heç kim prezident Donald Trampın vədlərinə ciddi yanaşmır. Hər halda, Ağ Ev sahibinin açıqlamaları əvvəlkindən fərqli olaraq, indi o qədər də inandırıcı səslənmir. Əksinə, prezident Donald Trampın Ukrayna siyasəti iflasa uğramaqda olan diplomatik prosesin məcburi davam etdirilməsi təsiri bağışlayır. Üstəlik, Ağ Ev sahibi Ukrayna böhranın nizamlanmasında uğursuzluğu ilə ABŞ-ın beynəlxalq imicini də sarısıdır. Və bu baxımdan, başlanğıcda uğurlu görünən sülh prosesi indi ABŞ-ın əleyhinə çevrilmiş kimi görünür.
"Yeni Müsavat" bildirir ki, Məsələ ondadır ki, Kreml ABŞ-la aparılan danışıqları Rusiyanın maraqlarına doğru yönəltməyi bacardı. Belə ki, bu danışıqlar prosesi uzun müddətdən bəri beynəlxalq izolyasiyada olan Rusiyaya "siyasi-diolomatik pəncərə" açdı. Yəni, Kreml hazırda tədricən blokada şəraitindən çıxmağa başlayıb. Halbuki, Qərb strateqləri Ukrayna savaşını ssenariləşdirərkən, Kremlin Rusiya sərhədçiləri içərisinə qapadılmasını əsas hədəf olaraq, müəyyən etmişdilər. Və indi bu hədəf böyük ölçüdə boşa çıxmış kimi görünür.
Digər tərəfdən, Tramp adminstrasiyasının buraxdığı kobud siyasi-diolomatik səhvlər Kremlə Rusiyanın Ukraynaya qarşı işğalçılıq niyyətlərini legitimləşdirmək şansı da qazandırmağa başlayıb. Belə ki, hazırda Kreml məhz ABŞ-la Ukraynanın Rusiya tərəfindən işğal olunmuş ərazilərinə nəzarət "hüquq"unu müzakirə edir. Halbuki, beynəlxalq hüquq normaları Rusiyanın Ukrayna ərazilərindən qeyd-şərtsiz çıxmasına yönəlik məzmun daşıyır. Və bu baxımdan, Kreml ABŞ-ın beynəlxalq hüquq normalarına laqeydliyi sayəsində Rusiyanı qlobal məkanda reabilitasiya etmək imkanlarına o qədər də uzaq deyil.
Bütün bunlar azmış kimi, Kreml hətta Ukrayna savaşının dayandırılması üçün Rusiyanın maraqlarına uyğun şərtləri diqtə etməyə çalışır. Rusiya siyasi dairələri müstəqil Ukrayna dövlətinin ərazilərini işğal etdikdən sonra hətta onun gələcək taleyini də müəyyən etmək niyyətinə düşüblər. Belə situasiyada kollektiv Qərbin parçalandığına inanmağa başlamış Rusiyanı fərqli, daha konstruktiv mövqeyə sövq etmək artıq az qala qeyri-mümkün görünür. Və bu, yalnız ABŞ-ın Ukrayna siyasətinin deyil, həm də kollektiv Qərbin Rusiya əleyhinə düşərgə olaraq, açıq-aşkar iflası deməkdir.
Nəhayət, kollektiv Qərbin parçalanması, ABŞ və Avropa Birliyi arasında ziddiyyətlərin dərinləşməsi Rusiyaya manevr məkanı da açmağa başlayıb. Belə ki, Kreml artıq ABŞ-dan Avropa Birliyinə Rusiya qarşı maliyyə-iqtisadi sanksiyaların ləğvi üçün təzyiq göstərilməsini də istəyir. Yəni, Kreml Ukrayna savaşının dayandırılması üçün Rusiyaya lazım olanların hamısını vahid paket halında tələb edir. Üstəlik, Rusiya ABŞ-ın da, Avropa Birliyinin də müxtəlif istiqamətlər üzrə maraq toqquşmaları ucbatından seytnot vəziyyətinə düşdüyünə tamamilə əmindir. Və bu səbəbdən də, Kremldə Rusiyanın hədəflərindən hansınısa güzəşt getmək barədə ümumiyyətlə, düşünmürlər.
Göründüyü kimi, prezident Donald Tramp Ukrayna savaşının dayandırılması prosesində ciddi strateji səhvlərə yol verməklə, Rusiyanı danışıqlar masasında gücləndirib. Belə ki, Kreml artıq ABŞ-ın Ukraynadakı maliyyə-iqtisadi maraqlarını təhdid etməklə, Rusiyanın şərtlərini diqtə etməyə cəhd göstərən tərəfə çevrilib. Üstəlik, Rusiya öz hədəflərini reallaşdırmaq üçün Tramp adminstrasiyasını dolayısı ilə şantaj etməkdən də artıq qətiyyən çəkinmir. Və bu baxımdan, hesab etmək olar ki, situasiyanı yenidən əvvəlki keyfiyyətinə qaytarmaq üçün ABŞ-ın qarşısında o qədər də çox seçim variantı yoxdur.
Məsələ ondadır ki, Ağ Evdə Rusiyanı maksimum səviyyədə zəiflətmədən Kremllə hər hansı mövzuda anlaşmağın mümkün olmayacağı qənaətinin ön plana keçəcəyi gün o qədər də uzaqda deyil. Belə ki, ötən ilin sonlarına doğru Rusiya çökməyə başlamışdı və Kreml ən uğursuz şərtlərlə belə, sülh sazişinə hazır idi. Ancaq Tramp adminstrasiyası bundan faydalanmaq əvəzinə Avropa Birliyi və Ukraynadan yan keçməklə, Rusiya ilə sövdələşməyə üstünlük verdi. Və nəticədə kollektiv Qərb parçalandı, Rusiya əleyhinə koalisiya öz təsir gücünü itirdi, zaman qazanmış Kreml Ağ Evə meydan oxumaq imkanı əldə etdi.
Belə anlaşılır ki, bundan sonra ABŞ və Rusiya arasında keçirilən görüşlər əsasən formal müzakirə formatından uzağa getməyəcək. Kreml qarşı tərəfin sərt zərbəsini hiss etmədikcə, öz maksimalist mövqeyindən geri çəkilməyəcək. Ona görə də, böyük ehtimalla Tramp adminstrasiyasını Rusiyanın yenidən cilovlaması barədə düşünmək məcburiyyətində qala bilər. Əslində, prezident Donald Tramp son vaxtlar Rusiyanı təhdid edən açıqlamalarla bunun mesajını verməyə başlayıb. Və bu baxımdan, yaxın vaxtlarda ABŞ-Rusiya qarşıdurması qətiyyən istisna deyil.
“Donald Tramp sərt tarif qərarını 90 gün təxirə salmaqla cəmi 10 dəqiqə ərzində ABŞ birjalarına 4 trilyon dollar qazandırdı. Amma müharibə yolu ilə 4 trilyon qazanmaq üçün illərlə döyüşmək lazımdır”.
Bu sözləri iqtisadçı ekspert Eldəniz Əmirov deyib.
Onun sözlərinə görə, siyasətdə 4 trilyon qazanmaq üçün 10 illərlə siyasi mübarizə aparmaq lazım gəlir:
“Ölümcül virus xəbərinin dünyanı silkələməsi üçün aylar lazım gəlir. Amma bir iqtisadi manevr 10 dəqiqə içində planeti oyuncaq kimi oynadır.
Tramp öz rəqiblərini hədələyərək, əlini şalvarının kəmərinə yaxınlaşdıranda birjalar çökür. Əlini geri çəkəndə isə bazarlar nəfəs alır, iqtisadiyyat rahatlayır. Davranış iqtisadiyyatı dediyimiz anlayışın canlı laborator nümunəsi məhz budur.
Bu hadisə bir daha sübut etdi ki, iqtisadiyyat – bütün sahələrin başında gəlir. Ən ölümcül virus da, ən sərt müharibə qərarı da qlobal iqtisadi sistemdə belə ani effekt yarada bilmir.
Beləliklə, müasir iqtisadiyyatda bu günə qədər qəbul edilmiş və iqtisadi elm mərkəzlərində, universitetlərdə tədris edilməkdə olan iqtisadi nəzəriyyələrin əksər prinsipləri artıq işləmir. Artıq dünyanın yeni Adam Smitlərə, Devid Rikardolara, Con Millərə, Con Keynslərə və yeni iqtisadi nəzəriyyələrə ehtiyacı var”.
Tərəflər nüvə proqramı ilə bağlı razılığa gələ bilməsələr, İsrail İrana qarşı potensial hərbi əməliyyata rəhbərlik edə bilər.
“The Times of Israel” xəbər verir ki, bunu ABŞ prezidenti Donald Tramp deyib.
Tramp jurnalistlərin Tehranın nüvə sazişi ilə razılaşmadığı təqdirdə İrana qarşı hərbi vasitələrdən istifadənin mümkünlüyü ilə bağlı sualına cavab olaraq, əmin edib ki, bunun üçün hərbi vasitələrə ehtiyac olarsa, tətbiq olunacaq.
"İsrail açıq-aydın bu işdə çox iştirak edəcək. Onlar İrana qarşı hərbi əməliyyatların lideri olacaq", - Tramp
Nəşr Trampın İrana iki ay vaxt verdiyini qeyd edib.
"Vaxtımız azdır... Onların nüvə silahına sahib olmasına icazə verməyəcəyik. Mən İranın böyük olmasını, çiçəklənməsini istəyirəm. Onların malik ola bilməyəcəyi yeganə şey nüvə silahıdır. Onlar bunu başa düşürlər", - ABŞ prezidenti vurğulayıb.
İstanbulda Rusiya və ABŞ nümayəndə heyətləri arasında danışıqlar Moskva vaxtı ilə 10:00-da (Bakı vaxtı ilə 11:00) başlayacaq.
Bununla bağlı TASS məlumat yayıb.
Bildirilib ki, Rusiya nümayəndə heyətinə Vaşinqtondakı səfir Aleksandr Darçiyev, Amerika nümayəndə heyətinə isə dövlət katibinin Avropa və Avrasiya məsələləri üzrə köməkçisinin müavini Sonata Kulter başçılıq edəcək.
“ABŞ Prezidenti Donald Tramp atəşkəslə bağlı verdiyi vədləri yerinə yetirməyən Putinə çox qəzəblidir”.
“nv.ua” saytı xəbər verir, bu sözləri Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski jurnalistlərlə görüşündə deyib.
“Onların danışdıqları hər şeyi bilməsək də, çox şey bilirik. Ukraynada atəşkəs Trampın ideyasıdır. Biz başa düşürük ki, bu, müharibəni bitirmək üçün ilk addımdır. Onun da bunda marağı var. Biz onun planını addımlarımızla dəstəkləyirik. Volodimir Putin isə hər şeyi əksinə edir”, - deyə Ukrayna dövlət başçısı bildirib.
Türkiyədə mədəndə çökmə baş verib.
“TRT Haber xəbər verir ki, hadisə Ankaranın Beypazarı rayonunda qeydə alınıb.
Belə ki, çökmə nəticəsində 13 nəfər yaralanıb, onlardan 1-nin vəziyyəti ağırdır.
Yaralılar Beypazarı Dövlət Xəstəxanasına çatdırılıb. İkisi isə Ankaraya aparılıb.
Qeyd olunub ki, hadisə zamanı mədəndə 29 işçi olub.
Sülh təlimləri iki gün ərzində sərhədyanı Norduz bölgəsində keçiriləcək.
"Bunu İranın İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun Quru Qoşunları komandanının müavini Vəliulla Mani İran və Ermənistan arasında sərhədyanı bölgədə keçiriləcək hərbi təlimlər barədə danışarkən deyib.
"Ora heç bir təhlükə yoxdur, ona görə də bu təlimlər sülh xarakteri daşıyır. Təlimlərin həyata keçirilməsi üçün lazım olan tədbirlər əvvəlcədən nəzərdə tutulub. Onlar regionda davamlı sülh kontekstində həyata keçirilir. Əsas məqsəd sərhədlərin təhlükəsizliyinin möhkəmləndirilməsidir.
İki ölkə arasındakı sərhədyanı bölgələr regionun həssas coğrafi yerləşməsi baxımından strateji əhəmiyyətə malikdir. Ümid edirik ki, təlimlər qarşıya qoyulan məqsədlərə və cədvələ uyğun şəkildə keçiriləcək", – deyə o vurğulayıb.
Qeyd edək ki, İran Ermənistanla birgə aprelin 9-10-da hərbi təlimlər keçirəcəyini elan edib.(axar.az)
ABŞ Çinə qarşı mümkün hərbi qarşıdurmaya hazırlaşır.
“The New York Times” nəşri bu barədə geniş araşdırma dərc edib. Məqalədə qeyd olunur ki, Amerika hərbi rəhbərliyi Asiya-Sakit okean bölgəsində Çinin artan hərbi gücünə qarşı tədbirlər görməkdədir. Lakin paralel olaraq Yaxın Şərqdə – xüsusən Yəməndə baş verən bombardmanlar ABŞ-ın strateji planlarını çətin duruma salıb.
Məqalədə vurğulanır ki, ABŞ ordusu hazırda bir dilemma ilə üz-üzədir: Yaxın Şərqdə davam edən gərginlik səbəbindən bölgəyə əlavə silah və hərbi texnika göndərmək məcburiyyəti yaranıb. Bu isə Vaşinqtonun Çinlə bağlı ehtiyat planlarını zəiflədə bilər.
“The New York Times” yazır ki, Pentaqon daxilində ciddi narahatlıq hökm sürür. Çünki Yaxın Şərqə silah daşınması Asiya regionunda yerləşdirilən silah ehtiyatlarını azalda və nəticədə ABŞ-ın Çini balanslaşdırmaq imkanlarını zəiflədə bilər. Rəsmi mənbələrə görə, bu vəziyyət ABŞ-ın “iki cəbhədə” eyni anda güc tətbiq etmə qabiliyyətini sual altına alır.
Ekspertlər bildirirlər ki, ABŞ administrasiyası hazırda həm Yaxın Şərqdə artan təhlükələri, həm də Çinin Tayvan və Cənubi Çin dənizindəki iddialarını eyni vaxtda nəzarətdə saxlamağa çalışır. Lakin bu, hərbi və iqtisadi resursların bölüşdürülməsində ciddi təzyiq yaradıb.
Məlumatlara görə, Pentaqon bəzi silah və texnikanın Çinə qarşı deterrent (uzaqlaşdırıcı) məqsədlə Asiyada qalmasını istəyir. Amma Yəməndəki husilərin hücumları və bölgədəki qeyri-sabitlik ABŞ-ı digər prioritetlərə yönəltməyə məcbur edir.
Hazırda rəsmi Vaşinqton bu məsələlərlə bağlı ictimaiyyətə açıq bəyanatlar verməkdən çəkinir. Lakin ekspertlər hesab edirlər ki, yaxın gələcəkdə ABŞ-ın xarici siyasət kursunda önəmli dəyişikliklər baş verə bilər.
“Türkiyənin Suriyada hərbi baza qurmaq istəyi İsrail üçün təhlükə yaradır. Biz buna qarşıyıq və buna uyğun hərəkət edirik".
Bunu İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu Trampla keçirdiyi mətbuat konfransında deyib.
“Dostum və Prezident Ərdoğanın dostu Prezident Tramp, yardımınıza ehtiyacımız olsa, bu məsələni sizinlə danışarıq”, - Netanyahu Trampın Ərdoğan haqqında səsləndirdiyi fikirləri şərh edərkən deyib.